Uitdagend scenario in het Nederlandse luchtruim

Vrijdag 16 juli

Een kleine Cessna vliegt boven Nederland. De piloot reageert niet op oproepen van de luchtverkeersleiding en het vliegtuigje lijkt op een koers richting Amsterdam te vliegen. In het Air Operations Control Station (AOCS) van de Koninklijke Luchtmacht in Nieuw Milligen wordt alarm geslagen en twee F16 jachtvliegtuigen stijgen op om poolshoogte te gaan nemen. Als het vliegtuigje een terroristische aanslag zou willen plegen, zullen ze het hiervan weerhouden. Tegelijk wordt de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) geïnformeerd.

Op hetzelfde moment schakelt een ander klein vliegtuig iets ten noorden van de Waddeneilanden zijn ADS-B zender uit (dit is verplichte tracking apparatuur). Hierdoor is het toestel niet meer te volgen door de civiele luchtverkeersleiding. Het vliegtuig is echter niet onzichtbaar voor de radars van de Luchtmacht. Daardoor ziet het AOCS personeel dat het afwijkt van het opgegeven vluchtplan en een daling inzet. Dit gedrag is typisch voor drugssmokkelaars die een pakket drugs in zee dumpen dat vervolgens door handlangers in een bootje wordt opgevist en aan land wordt gebracht. In het AOCS volgen ze het vliegtuigje op de radar en seinen de Kustwacht in om te gaan kijken op de plek waar het vliegtuig zijn laagste punt bereikte. Dat is namelijk de aannemelijke plek waar de drugs in zee zijn gegooid. Daarnaast wordt de luchtvaartpolitie geïnformeerd, zij zullen de piloot verhoren na landing op het vliegveld.

En om de drukte in het AOCS compleet te maken komt er nog een melding binnen over een mogelijke poging om een Boeing 747 boven Nederland te kapen. Een passagier staat te bonzen op de deur naar de cockpit en eist toegang. Ook dit wordt direct doorgegeven aan de NCTV. De twee F16s, die eerder werden verzonden naar de kleine Cessna met koers naar Amsterdam, hebben inmiddels gezien dat de piloot van de Cessna voorovergebogen over de stuurknuppel hangt. Het ziet er naar uit dat hij onwel is geworden. Aangezien er geen onmiddellijke dreiging meer bestaat worden de twee jachtvliegtuigen direct doorgestuurd naar de 747 om te kijken wat daar aan de hand is zodat een mogelijke terroristische aanslag met het vliegtuig kan worden voorkomen.

Ondertussen gaat er een waarschuwing vanuit het AOCS naar de veiligheidsregio waar de Cessna op af koerst. Daar worden de hulpdiensten in opperste staat van paraatheid gebracht. Het smokkelvliegtuig schakelt zijn ADS-B weer in en blijkt het opgegeven vluchtplan weer te volgen alsof er niets gebeurd is.

Is het normaal dat dit soort dingen in Nederland gebeurt?

“Nee, dat is gelukkig niet normaal, en gelukkig gebeurde dit ook niet echt. Dit zijn drie scenario’s in een demonstratie van de Air Power Information Hub op het AOCS in Nieuw Milligen. In een crisissituatie zien we dat allerlei militaire en civiele partijen snel en effectief informatie moeten delen. Die informatie moet direct beschikbaar zijn, betrouwbaar zijn en alleen toegankelijk zijn voor degenen die het nodig hebben.” Aan het woord is Mike Balm, onze digital champion van het Digital Competence Centre, die samen met TRT Delft verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van het Secured Sharing Platform. Dit platform is de spil waar alles om draait in de coördinatie van kritieke momenten in een multi-stakeholder omgeving.

We hebben laten zien hoe we veilig informatie kunnen delen met civiele partners zodat de politie of een veiligheidsregio snel actie kan ondernemen. Mike Balm

Mike: “In het kader van een Nationaal Technologie Project hebben we samen met de Koninklijke Luchtmacht en NLR op het AOCS deze demo gegeven. Andere partners in dit project zijn de NCTV, de Kustwacht, Luchtvaartpolitie en de veiligheidsregio Utrecht. We hebben laten zien hoe we veilig informatie kunnen delen met civiele partners zodat de politie of een veiligheidsregio snel actie kan ondernemen. Gedurende dit project hebben we een oplossing ontwikkeld met de Luchtgevechtsleiding hoe we geclassificeerde data veilig kunnen delen met civiele, nationale partners. We zijn al in gesprek met de Luchtmacht om het Secured Sharing Platform in de nabije toekomst beschikbaar te stellen voor een betere beveiliging van het Nederlandse luchtruim.”