Antennes, artefacten en achtbanen door de analysestraat

Het Environmental Competence Center van Thales voert klimatologische, elektromagnetische en mechanische onderzoeken uit en test een breed scala aan producten, van radars tot kunstobjecten. Harry Vorderman leidt dit bedrijf binnen een bedrijf.

Weinig bezoekers van een museum zullen het zich realiseren, maar zonder de juiste voorzorgsmaatregelen kunnen ze de kunstwerken die ze komen bewonderen onbedoeld kapotmaken. De trillingen die ze opwekken door langs een vitrine te lopen, kunnen al schadelijke gevolgen hebben voor de voorwerpen die erin staan. In het Environmental Competence Center (ECC) van Thales kunnen ze deze effecten in kaart brengen, zodat passende tegenmaatregelen kunnen worden genomen, zoals het installeren van speciale ophangingssystemen.

“In onze trillingskamer testen we hoeveel artefacten aankunnen voordat ze breken. Door ze op verschillende manieren te schudden en te onderwerpen aan schokken, kunnen we allerlei stressvolle gebeurtenissen simuleren, niet alleen bewegingen van mensen maar ook transport”, zegt ECC-directeur Harry Vorderman. “Omdat deze tests potentieel destructief zijn, laten we ze uiteraard niet los op de waardevolle objecten. In plaats daarvan krijgen we representatieve dummy’s om mee te experimenteren – exacte replica’s, reeds beschadigde exemplaren of anderszins onbruikbare stukken in een collectie.”

Tot de hoofdactiviteiten van het ECC behoren ook EMC- en klimatologische tests. “Behalve dat we allerlei trillings-, schok- en andere mechanische analyses uitvoeren, meten we ook hoe elektronische apparaten functioneren in hun elektromagnetische omgeving en zich gedragen onder extreme weersomstandigheden”, verduidelijkt Vorderman. “We doen dat voor Thales maar ook voor een breed scala aan externe klanten – we zijn min of meer een klein bedrijfje binnen een groot bedrijf.”

Onverwacht gedrag

In Hengelo hebben Vorderman en zijn team de beschikking over een geavanceerd EMC-laboratorium. “Onze standaardtest voor militaire apparatuur bestrijkt het frequentiebereik van 30 Hz tot 18 GHz. Op speciaal verzoek kunnen we zelfs tot 40 GHz gaan. Niet-militaire toepassingen blijven daar normaal gesproken ruim onder. Daar volstaat een paar gigahertz – we hebben onlangs een nieuwe antenne gekocht waarmee we voor dergelijke systemen in één run de emissie kunnen meten van 30 MHz tot 6 GHz.”

Het ECC is ook toegerust om Tempest-metingen uit te voeren. Tempest is een specificatie van de Amerikaanse National Security Agency en een Navo-certificering voor de hoeveelheid onbedoeld gegenereerde signalen die gevoelige informatie kunnen weggeven. “Met deze veel strengere EMC-test kunnen we controleren of producten voldoende afgeschermd zijn om dergelijke ongewenste lekkage te voorkomen”, legt Vorderman uit.

Hoewel in de EMC-kamer met gemak een radar van Thales past, is hij niet groot genoeg voor alle tests. Bij gelegenheid voert het team van Vorderman daarom ook EMC-metingen uit bij klanten. “Enige tijd geleden nam het Nederlandse leger contact met ons op over een voertuig dat onverwacht gedrag vertoonde en reageerde op radiofrequenties waar het niet op hoorde te reageren. Samen zijn we erachter gekomen welke frequenties verantwoordelijk waren voor dit gedrag en het leger kan nu de fabrikant inlichten om het probleem op te lossen.”

“Ook heeft het Nederlandse leger de MMR-multimissieradar van Thales Nederland geselecteerd voor montage op een vrachtwagen. Ze hebben ons verzocht het stralingsniveau in de cabine van het voertuig te meten. Ze willen weten of het veilig is voor hun personeel om erin te blijven zitten terwijl de MMR in werking is. Omdat het geheel te groot is voor ons lab, rijden we ermee naar de hei en meten we daar de stralingsniveaus.”

Brandende hitte

In de klimaatkamer van het ECC wordt apparatuur blootgesteld aan allerlei extreme omstandigheden. “We kunnen een breed scala aan klimaten simuleren, waaronder koud, warm, extreem zonnig, vochtig of stoffig”, illustreert Vorderman. “Voor lucht- en ruimtevaartklanten voeren we ook vacuümtests uit en voor maritieme toepassingen bieden we de mogelijkheid om ze onder te dompelen in de zoutnevel die schepen vaak tegenkomen op zee.”

Onlangs werd het ECC benaderd door een fabrikant van attracties om onderdelen te testen van een achtbaan voor een attractiepark in Dubai. “Ze kwamen aan met een verzameling metalen en kunststof elementen, die wij vervolgens hebben blootgesteld aan een woestijnklimaat”, herinnert Vorderman zich. “Uit de test bleek dat de materialen die waren gekozen omdat ze prima zijn voor een typisch Europese omgeving helemaal niet geschikt zijn voor daar. Door de intense zonnestraling worden ze zo heet dat ze bij aanraking de huid verbranden. Ook had de ontwerper een zwart-wit kleurenschema bedacht, maar wij hebben laten zien dat dat niet de beste keuze is in de hitte van het Midden-Oosten.”

Voor maritieme klanten voert het ECC vaak zogeheten typegoedkeuringen uit. Deze vereisen een breed scala aan tests, waaronder klimaat-, EMC- en mechanische metingen. De resultaten worden ter validatie voorgelegd aan een certificerende instantie als DNV of Lloyd’s en pas na afgifte van een certificaat mag een product worden verkocht voor gebruik op een schip.

Een van Vordermans maritieme klanten is Kwant Controls, een toonaangevende fabrikant van nautische voortstuwingssystemen. “Vroeger had een schip slechts één groot mechanisch roer. Tegenwoordig, met bruggen van tientallen meters breed, heeft een kapitein meerdere onderling verbonden joysticks, één om de vijf meter, om het vaartuig te besturen. Kwant brengt deze apparaten naar ons toe om ze te laten beoordelen op DNV-conformiteit.”

Van alles wat

Zijn werk bij het ECC wijkt nogal af van Vordermans vorige baan als manager industriële partnerships en purchasing bij Thales. “Meer dan twintig jaar lang heb ik de wereld rondgereisd voor onderhandelingen en afspraken met belangrijke exportrelaties. Tijdens de vele hotelovernachtingen pakte ik al snel mijn computer om nog wat werk te verzetten, waardoor ik lange dagen maakte. Toen ik in 2019 bij het ECC kwam werken, moest ik even in het 9-tot-5-ritme komen, maar sinds ik eraan gewend ben, geniet ik van de relatieve rust die het me heeft gebracht.”

Als manager van het ECC kan Vorderman min of meer zijn eigen koers varen. “We runnen een gespecialiseerde afdeling, relatief onafhankelijk van de rest van Thales. Het is fijn om die vrijheid te hebben en tegelijkertijd te kunnen terugvallen op het moederbedrijf voor diensten als HR en legal. Ik vind het leuk dat ik van alles wat kan doen: financiën, inkoop, verkoop en ook technologie. Ik ben geen ingenieur van opleiding – ik heb me moeten inlezen in zaken als EMC, mechanische tests en productnormen – maar ik geniet er echt van dat ik met mijn neus nu boven op de nieuwste technologische ontwikkelingen sta, zowel van Thales als van andere bedrijven.”